Tekst: Gosia Walendowska
Marie Aubert, Dorośli, tłum. Karolina Drozdowska, Wydawnictwo Pauza 2020
Therese Bohman, Ta druga, tłum. Justyna Czechowska, Wydawnictwo Pauza 2020
Ida, bohaterka Dorosłych, jest 40-letnią, bezdzietną architektką. W życiu zawodowym odnosi sukcesy, należy do zamożnej klasy średniej. Bohaterka Tej drugiej nie ma imienia – to młoda, pochodząca z prowincji dziewczyna, która pracuje w szpitalnej stołówce. Chociaż na pierwszy rzut oka te bohaterki różni wszystko, to obie książki w pewien sposób się uzupełniają i warto czytać je jedna po drugiej – nieważne w jakiej kolejności.
Bohaterka Tej drugiej, choć pracuje w stołówce, jest ambitna i posiada aspiracje, by wejść do świata klasy średniej. Dużo czyta, chce pójść na studia i zostać pisarką. Chce mieć przywileje zarezerwowane dla wykształconych i majętnych. Otacza się znajomymi-studentami zajmującymi się sztukami wizualnymi i głoszącymi hasła radykalnego feminizmu. Chcąc choć odrobinę poczuć się „jak księżniczka”, nawiązuje romans z dużo starszym lekarzem pracującym w tym samym szpitalu. Przepaść między nimi jest jednak ogromna – różni ich wiek, status majątkowy oraz pochodzenie. Im bardziej ich romans staje się intensywny, tym mocniej zdajemy sobie sprawę, że nie będzie tu dobrego zakończenia.
Ida z kolei ma to, czego młoda bohaterka Tej drugiej pragnie. Jednak sukcesy zawodowe i powodzenie materialne to nie wszystko, o czym marzy. Ida bardzo chce urodzić dziecko i (mimo braku stałego partnera) czyni w tym kierunku pewne kroki. W oczekiwaniu na wyniki badań z kliniki ginekologicznej spędza czas w domku letnim nad fiordem ze swoją rodziną.
I gdyby bohaterkom tych powieści dane było się spotkać, zapewne jedna zazdrościłaby drugiej – młodości, powodzenia u mężczyzn czy statusu społecznego i standardu życia. Ale status społeczny nie gwarantuje szczęścia. Więzy rodzinne Idy naznaczone są niewypowiedzianymi pretensjami, zazdrością, tęsknotą za bliskością i miłością. Sukces zawodowy nie idzie w parze z szacunkiem – jako bezdzietna singielka Ida co rusz doznaje upokorzeń, a jej skryte pragnienia i potrzeby zostają przysłonięte przez problemy zamężnej siostry. Z kolei młodość bohaterki Tej drugiej nie zapewni jej miłości i rodziny. Czuje się ona wyobcowana zarówno w społeczności, w której się urodziła, jak i w tej, do której aspiruje.
W obu książkach ważne są problemy związane z modelem kobiecości w XXI w. Autorki pokazują, że chociaż kobiety dysponują obecnie pewnymi prawami, to ciągle zmagają się ze stygmatyzowaniem z powodu braku dziecka i upokorzeniami, muszą walczyć o szacunek i buntować się – a to wobec ślepego feminizmu, a to zastanych norm społecznych. I choć bohaterki nie dostaną jednoznacznego i kolorowego happy endu, to obie prezentują nam coś, co jest ich największą wartością – upór i siłę do życia „po swojemu”. Mimo błędów i potknięć.
